19.01.2022 Tarihinde kabul edilen ve Resmi Gazete’de 22.01.2022 tarihinde yayımlanan 18 maddelik yeni ekonomi paketinde Bireysel Emeklilik Sistemiyle (BES) ilgili önemli değişiklikler bulunmaktadır.
BES içerisinde bulunan katılımcıların sistem içerisinde kalmaya devam etmesini teşvik edecek nitelikte olan bu değişiklik ile katılımcılar zorunlu ayrılış yapmaktan kurtulacaklardır. Kanun değişikliği ile bireysel emeklilik sistemi katılımcıları; konut alımı, evlilik, eğitim ve benzeri öncelik arz edebilecek hallerde nakit paraya ihtiyaç duyduklarında BES’teki birikimlerinden devlet katkısı hesabında bulunan tutarlar hariç olmak üzere hesaptaki birikim tutarının %50’sine kadar çekiş yapabileceklerdir. Bu değişiklik ile daha fazla katılımcı ile yüksek oranda ihtiyaç giderimi sağlanması hedeflenmektedir. 2021 yılı içerisinde getirilen, 18 yaşından küçüklerin de sisteme dahil olabileceğine dair düzenlemeler neticesinde, ömür boyu, hayatının her aşamasında kişinin birikim ihtiyacını karşılayan bir bireysel emeklilik sistemi hayata geçirilmektedir.
Kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte gerek halihazırda sistemde bulunan gerekse sisteme sonradan girecek olan katılımcılar, değişikliğin yürürlük tarihinden sonra sisteme yatıracakları para için %30 oranında Devlet katkısı almaya hak kazanacaklardır. Mevcut uygulama çerçevesinde, belirlenen süre ve yaş koşullarını sağlayan katılımcılar bu rakamın tamamını ve nemalandırılması ile oluşan geliri alabilecekken, sistemden daha erken ayrılan katılımcılar azaltılmış oranlar ile hak edişlerini alacaktır.
Yeni kanun düzenlemesiyle BES katılımcıları birikimlerini temlik edebilecek yani bir başkasına devredebilecektir. Katılımcıların, acil nakit ihtiyaçları için BES sözleşmelerini tamamen sonlandırması ve tüm haklarını kaybetmesinden kaynaklanan mağduriyetlerinin giderilmesine yönelik olarak getirilen bir diğer önemli uygulama ise BES sözleşmelerinden kaynaklı alacağın temlik edilmesi suretiyle bankalara teminat olarak gösterilebilmesine imkân tanınmasıdır. Bu uygulama ile, SEDDK tarafından detayları belirlenecek standart süreçler ve bankalar ile emeklilik şirketleri arasında kurulacak entegrasyon sayesinde, avantajlı koşullarla ve hızlı bir şekilde, BES sözleşmelerinden ayrılmaksızın kişilerin uygun koşullarla finansmana erişebilmesine imkan sağlanmış olacaktır.
Eski mevzuata göre 45 yaşını aşan ve otomatik katılım sistemine (OKS) dahil olmayan çalışanlar kendi rızalarıyla dahi sisteme girememekteydi. 45 yaş üstü çalışanlara OKS’ye girme hakkı tanınması kapsamındaki uygulama, ilgili Kanun maddesinin yürürlüğü ile birlikte hayata geçirilmektedir.
Katılımcıların bir takvim yılı içinde brüt asgari ücret tutarının yıllık toplamına kadar yaptığı ödemeler için devlet katkısı alabilmektedir. 2022 yılı için brüt asgari ücret tutarının yıllık toplamı 60.048 TL olarak hesaplandığından bu tutarın üzerinde kalan ödemeler bakımından üzerindeki devlet katkısı alınamıyordu. Ancak kanun ile getirilen yeni düzenleme ile birlikte, artık bu katılımcılar ödeyecekleri katkı paylarının yıllık brüt asgari ücreti aşan kısmı için de takip eden yıllarda Devlet katkısı alabilecek duruma gelmişlerdir.